Wednesday 31 March 2021

అజరామర సూక్తి - 195 अजरामर सूक्ति - 195 Eternal Quote - 195

అజరామర సూక్తి - 195

अजरामर सूक्ति - 195

Eternal Quote - 195

https://cherukuramamohan.blogspot.com/2021/03/195-195-eternal-quote-195.html

हस्तस्य भूषणं दानं सत्यं कण्ठस्य भूषणं l

 श्रोत्रस्य भूषणं शास्त्रं भूषणैः किं प्रयोजनम् ll

 హస్తస్య భూషణం దానం సత్యం కణ్ఠస్య భూషణం l

 శ్రోత్రస్య భూషణం శాస్త్రం భూషణైః కిం ప్రయొజనం ll

 దానము  చేతులకు ఆభరణముకంకణములు కావు. సత్య వాక్కు కంఠాభరణము కానీ పసిడి దండలు కాదు.  సద్వాక్య శృతి కర్ణాభరణముగానీ కుండలములు గావు. బాహ్యాలంకారాలు నిరర్థకములు.

 'చేతులకు దొడవు దానము'

 (భూతలనాధులకుఁ దొడవు బొంకమి ధరలో

 నీతియ తొడ వెవ్వారికి

 నాతికి మానంబు తొడవు నయముగ సుమతీ)

అన్నది సుమతి శతకకారుని మాట,

భూషలు గావు మర్త్యులకు భూరి మయాంగాధ తారహారముల్

భూషిత కేశపాశ మృదు పుష్ప సుగంధ జలాభిషేకముల్

భూషలు గావు పూరుషుని భూషితు జేయు పవిత్ర వాణి, 'వా

గ్భూషణమే సుభూషణముభూషణముల్ నశియించునన్నియున్

అన్నది భర్తృహరి మాట .

శిష్ట వాక్య మొకటె చేవికలంకారమ్ము

 పైడి భూషణములు పనికి రావు

 దీని నెరిగి నీవు దిద్దుకో బ్రతుకును

 రామమోహనుక్తి రమ్య సూక్తి

  అన్నది రామమోహనుని మాట

ఫణము పైన మణి వున్నదని పాముతో సహవాసము చేయము కదా ! భగవంతుడు అవయవాలను మనకొసగినది ఆభరణములతో అలంకరించుకోనుటకు కాదు ఆత్మ ప్రక్షాళన కొరకు. ఆత్మశుద్ధి  త్వరగా జరిగితే మనగతి పురోగతి ,లేకుంటే అధోగతే !

हस्तस्य भूषणं दानं सत्यं कण्ठस्य भूषणं

 श्रोत्रस्य भूषणं शास्त्रं भूषणैः किं प्रयोजनम्

 हाथों का आभूषण दान होता हैकंकण नहीं कंठाभरण होता है सूनृत वाक्य कोई 'हारनहीं सद्भाषण ही

कानों के सद्भूषण होते हैंबुन्दे नहीं कोई अभावग्रस्त या जरीब को या कोई जरूरतमंद को देना हाथो का आभूषण 

होता है |दाहिने हाथ से देनेवाला दान बाए हाथ को नहीं दिखाना चाहिए लेकिन ज़माना बदल गया जो भी देनेका है 

तो वह टीवी केमेरा या पत्रकार के सामने ही देगा ताकि उनका गौरव संघ में बढ़ जाए दान कभी भी निस्स्वार्थ होना 

चाहिए कंठ का आभूषण कभी भी अफ़्रंज के गहने नहीं बन सकतेसिर्फ़ सत्य वाक्य ही बनसकता है जो भी बात

सच्चे दिल से दूसरों के हित में बोली जाती है वही कंठ का आभरण होता है | कर्ण को सुसज्जित करनेवाले झुमके नहीं 

हैअच्छे विषयों को सुनना ,बड़ों के बातों पर श्रद्धा रखना शास्त्र पुराण इतिहासों को ध्यान से सुनना ऐसे चीज होते हैं 

कानोंके आभूषण बाहरी दिखावा धोकेबाजों के गहने होते हैं सांप के पहन पर मणि होनेसे भी उस से हम दूर ही रहते हैं |

hastasya bhUShaNaM daanaM satyaM kaNThasya bhUShaNaM

 SrOtrasya bhUShaNaM SaastraM bhUShaNai@h kiM prayojanam

To offer, is the ornament for the hand; to tell truth is the embellishment for the throat; goodcounsel (scriptures) is the grace to the ear; what is the use of whim-whams that we 

mean?  

They are all futile and worthless. Giving something to the needy, assisting someone in their

hardships, extending a hand of assurance to someone in distress are the real ornaments

 to the hand and not bracelets or bangles or anything of that kind. It is not advertised

 to the world with cameras, photos and pictures. It is done with no expectations in return 

either. That beautifies the hand in reality. The purpose of the throat or neck, is not to hana sparkling necklace around! Truth is the true embellishment for the neck.Speaking the truth

always is the very purpose of having a voice.

 Flashy ear rings may entice the eye from the outside. But the reason these sense organs

 were given to us were, to perceive the scriptures, listen to good counsel and put to use.

 That enhances the both the presence and purpose of the ears.

 A beautiful heart can make a beautiful personality and never the external ornaments. a

 snake having diamond on its hood can never impress us, to be good.

 Venkata Ravisundar Komandur Vidhyanu apaharimpabhadani Sampadha gaane naaku       thelusu. Mee SOOKTHI DWARAA ALAANTI 5INTINI THELUSUKUNNANU EE ROJUNA.

 Venkata Ravisundar Komandur

April 6 at 12:52pm

Dr Cheruku Ramamohanrao gaaru, CHAKKATI MATALATHO CHIKAINA SAMUSKRUTHA SLOKAMU THO MODHALETTI,SUMATHEE SATHAKA MU THO KUMATHINI POGOGTUTHOO, BARTHRUHARI SUBHAASHITHAALANU NIMPI,THAMARI MAATALATHO MOOTAKATTI SWAYAM-HITHAMU, SAMAAJA-HITHAMU, MELLAVINCHI MANCHIKAI MANOHARAMU GAA, MAANAVATHVA VILUVALANU UDHBODHA/UTTHAMABHODHA NUU RAMYAMUGAANE KAAKUNDAA HRUDHYAMU GAA MAN ASUKU HATHUKONI POYE VIDHAMU GAA ANDHINCHINANDHULAKUABHINANDHANALU,ABHIVAADHAMULUNOOO!

****************************************

Tuesday 30 March 2021

అజరామర సూక్తి - 194 अजरामर सूक्ती - 194 Eternal Quote – 194

 అజరామర సూక్తి - 194

अजरामर सूक्ती - 194

Eternal Quote  194

https://cherukuramamohan.blogspot.com/2021/03/194-194-eternal-quote-194.html

तथापि शस्त्रव्यवहारनिष्ठुरे विपक्षभावे चिरमस्य तस्थुष: ।

तुतोष वीर्यातिशयेन वृत्रहा पदं हि सर्वत्र गुणैर्निधीयते ॥६२॥

తథాపి శస్త్రవ్యవహారనిష్ఠురే విపక్షభావే చిరమస్య తస్థుషః ।

తుతోష వీర్యాతిశయేన వృత్రహా పదం హి సర్వత్ర గుణైర్నిధీయతే ॥3.62

-రఘువంశం (మహాకవి కాళీదాసు)

వజ్రాయుధపు దెబ్బ తిన్నప్పటికీయుద్ధములో నిలిచి ఆయుధములను ప్రయోగిస్తూ క్రూరమైన శత్రువులా నిలబడిన రఘువు యొక్క పరాక్రమాన్ని చూసి ఇంద్రుడు సంతోషించాడు. (మంచి) గుణములు అన్ని చోట్లలో ప్రవేశిస్తాయి కదా (శత్రుమిత్రులను సమానంగా ఆకర్షిస్తాయి అని భావం).

సల్లక్షణములు సర్వత్రా తమ పాద ముద్రలను ఏర్పరచుతాయి.

ఇటువంటి , శత్రువులను కూడా ఆకట్టుకొనే మహనీయులు మనకు ఆదర్శవంతము కావలెను. అప్పుడే సంఘము సర్వతోముఖముగా అభివృద్ధి చెందుతుంది.

గుణమున్న మనిషి బహుజన

గణములలో మంచి పెంచు కడు నిష్ఠురతన్

కణకణము పాదముద్రన

గణుతించే రీతి తాను కన్పడ జేయున్ 

तथापि शस्त्रव्यवहारनिष्ठुरे विपक्षभावे चिरमस्य तस्थुष: ।

तुतोष वीर्यातिशयेन वृत्रहा पदं हि सर्वत्र गुणैर्निधीयते ॥६२॥

इतने पर भी रघु निश्ठुरतापूर्वक चलाताही जा रहाथा शास्त्र इस के इस निराथिशय वीर्य से इंद्रा को बड़ा तोष 

मिला जबकि वह वृत्र से शत्रुको मार्चुका था lक्यूँ नहें गुण सभी जगह अपना स्थान बनाही लेता है l

सद्गुण सदा अपने पदों का निशाँ छोड़ता है |

Tathaapi shastravyavahara nishthure 

Vipakshabhaave chiramasya tasthushah l  

Tutosha Veeryatishayena Vritraha

Padamhi sarvatra gunairnidheeyate ll 

It was a ferocious or fierce battle between Raghu and Indra. Blood is springing out from Raghu’s body but totally undeterred with the happening, he was fighting relentlessly with Indra. Indra was aghast with the bravery of Raghu and could not refrain from praising his greatness. After all great qualities leave their imprints even on the hearts of the enemies.

Virtue always leaves the posture of its posts.

 స్వస్తి.

*****************************************

అజరామర సూక్తి - 193 अजरामर सूक्ति - 193 Eternal Quote - 193

 అజరామర సూక్తి - 193

अजरामर सूक्ति  - 193

Eternal Quote - 193

https://cherukuramamohan.blogspot.com/2021/03/193-193-eternal-quote-193.html

अति दाना र्बलिर्बद्धो ह्यतिमानाः सुयोधनः l

विनष्टो रावणो लौल्या दति सर्वत्र वर्ज्ययेत ll

అతి దానార్బలిర్బద్ధో హ్యతిమానా స్సుయోధనః

వినష్టో రావణో లౌల్యా దతి సర్వత్ర వర్జ్యయేత్

అతిశయించిన దానము వలన బలి చక్రవర్తి,అతిశయించిన స్వాభిమానమువలన సుయోధన సార్వభౌముడుఅతిశయించిన విషయ లౌల్యత (మితి మీరిన కామము చేత) వల్ల రావణాసురుడు,హతమైనారన్నది అందరికీ తెలిసినదే. కావున 'అతిసర్వే సర్వత్రా (ఎక్కడైనా ఎప్పుడైనా) వర్జింప(విడిచిపెట్ట) తగినదే. నేను వ్రాసిన ఈ రెండు పద్యములు చూడండి.

అతిదానము బలిజంపెను

అతి మాత్సర్యంబు కౌరవాగ్రజు జంపెన్

అతి కామ మడచె రావణు

నతి వర్జితమెప్పుడైన ఆలోచింపన్

అతిగా వేడిమి గల వేసవి

అతిగా వర్షాల వల్ల అలజడి మరియున్

అతిమౌనము అతి వాగుడు

అతిశయముగ కూర్చు నాశమన్ని విధాలన్

పద్యార్థము సులభ గ్రాహ్యము కాబట్టి విశ్లేషించలేదు.

अति दाना र्बलिर्बद्धो ह्यतिमानाः सुयोधनः l

विनष्टो रावणो लौल्या दति सर्वत्र वर्ज्ययेत ll

 

किसी भी विषय को आदत से ज्यादा अपनाना नहीं चाहिएचक्रवर्ती बली अधिक दान से दुर्योधन अधिक 

स्वाभिमान से रावण अधिक वासनाओं सेमृत होगये उसीलिए पूर्वज कहतेहैं " अति सर्वत्र वर्जयेत " एक 

बार नीछेका इस श्लोक को देखीए:

अति भली  बरसना अति भली  धूप

अति भली  बोलना अति भली  चुप

यह दोहा हमें समझा रहा है कि यदि वर्षा अधिक होगी तो चारों ओर जलथल हो जाएगा। बाढ़ के प्रकोप जान-

माल की हानि होगी। बीमारियाँ परेशान करेंगी। अनाज बरबाद होगा और मंहगाई बढ़ेगी। इसी तरह सूर्य के 

प्रकोप से चारों ओर गर्मी की अधिकता होगी। सूखा पड़ेगा और हम दाने-दाने के लिए तरसेंगे

दूसरी पंक्ति में कवि चेतावनी दे रहा है उन लोगों को जो बहुत बोलते हैं। अनावश्यक प्रलाप करते समय वे 

प्रायः मर्यादा की सीमा लांघ जाते हैं। उन्हें पता ही नहीं चलता कि वे  कहने वाली बात कह देते हैं जो झगड़े-

फसाद का कारण बनती है। ऐसा व्यक्ति हवा में रहता है और झूठ-सच भी करता है। शुरू-शुरू में तो हो 

सकता है उसकी वाचालता अच्छी लगे परंतु कुछ समय बीतने पर वह भार लगने लगता है

इसके विपरीत बिल्कुल चुप रहने वाले को भी लोग पसंद नहीं करते। उसे घमंडीअव्यवहारिक और  जाने 

क्या-क्या कहते हैं। यह सत्य है- ‘एक चुप सौ सुख’ या ‘एक चुप सौ को हराए’। चुप रहना बहुत बड़ा गुण है। 

यह हमारे धैर्य  सहनशीलता का प्रतीक है पर अति चुप हमारा अवगुण बन जाता है

इसी प्रकार कामक्रोधलोभमोहअहंकारधन लिप्सापद लालसाआदर्शवादितासच्चाईईमानदारी

आग्रह-विग्रह आदि में से किसी भी गुण-अवणुण की अति बहुत दुखदायी होती है

हर गुण की जीवन में आवश्यकता है पर जब अति होकर वह हमारे लिए झंझाल बन जाए तो उसका त्याग 

करना चाहिए। क्योंकि- ‘अति सर्वत्र वर्जयेत्’ अर्थात् अति को हर जगह छोड़ देना चाहिए या यूँ कहें यथासंभव 

अति से बचना चाहिए

atidaanaarbalirbaddho hyathimaanaah suyodhanah

vinashto ravano loulyaa dathi sarvatra varjyayeth

Owing to his extreme liberality in his charity Emperor Bali, Owing to his 

extreme selfish nature and Owing to his extreme passion Rvanaasura have 

touched the dust. Hence too much of anything is good for nothing.

Too much rain and too much sunshine

Too much barking too much reticence

Too much is good absolutely for nothing

Today tomorrow infinitely unchangingly

These four lines explain us that if there is more rain then there will be a lot of 

water around. Flood outbreak will result in loss of life and property. Diseases 

will disturb you. Grain will be destroyed and inflation will increase. Similarly, 

there will be an excess of heat around the sun. There will be a drought and 

we will long for food and grains. Similarly blabbering will take away friends from you and your tongue-tie certainly keep you isolated. Hence be cautious and be pragmatic.

స్వస్తి.