అజరామర సూక్తి – 302 अजरामर सूक्ति – 302 Eternal quote - 302

 అజరామర సూక్తి – 302

अजरामर सूक्ति – 302

Eternal quote - 302

https://cherukuramamohan.blogspot.com/2021/07/302-302-eternal-quote-302.html

राजा बन्धुरबन्धूनां राजा चक्षुरचक्षुषां ।

राजा पिता च माता च राजा चार्तिहरो गुरुः ॥ अज्ञात

రాజా బంధురబంధునాం రాజా చక్షురచక్షుసాం l

రాజా పితాచ మాతాచ రాజాచార్తి హరో గురుః ll అజ్ఞాత

బంధువులే లేని వానికి రాజే బంధువు. చూపు లేని వానికి అనగా విచక్షణా 

రాహిత్యముతో మధనపాడుచున్న వానికి జ్ఞాన నేత్రము రాజు, భూమిపై దిక్కులేనివారికి రాజే తలిదండ్రి, జ్ఞానార్తి కలిగినవాని ఆర్తి దీర్చగలిగినవాడు రాజు.  అతని సమస్యలు పరిష్కారము చేయగలిగినవాడు రాజు.

ఈ పనులన్నీ రాజే స్వయముగా చేస్తాడని కాదు. ఆయాపనులకు తగిన వారిని 

పురమాయించగలడని అర్థము.

అసలు చాణక్యులవారు తమ నీతి శాస్త్రములో ఈ విధముగా తెలియజేసినారు.

దుర్బలస్య బలం రాజా బాలానాం రోదనం బలం l

బలం మూర్ఖస్య మౌనిత్వం చౌరాణాం అనృతం బలం ll 

ఎవరెవరికి ఏమేమి బలమో చెబుతూ దుర్బలులకు, అంటే ఏవిధముగా లేని

వారలైనా వారికి బలము ఒసంగగలిగిన వ్యక్తి రాజు మాత్రమే! అసలు ఈ

మాటకు చక్కని ఉదాహరణ సుగ్రీవుడు. ఆయనది లెక్కకు మిక్కుటమగు ప్రజ.

అందరూ సైనికులే! అంతమందిని ఎటువంటి కష్టమూ కలుగనీక 

కాపాడుకొంటూ వచ్చినాడు. అందుకే ఆయనను ‘రాజా జయతి సుగ్రీవో’

అనిపించుకొన్నాడు రామాయణములో!

ఆధునిక యుగములో రాజు అంటే నాయకుడు ఆంగ్లములో Boss. ఇవి అతని యొక్క 

ఉదాత్తమైనలకశానములు. చాడీలు వినుట, తమకన్నా సిబ్బందిలో తెలివయిన వారిపై 

మాత్సర్యమును ఏర్పరచుకొనుట, అధికముగా,  నేటి బాసులు చేసే పని.

राजा बन्धुरबन्धूनां राजा चक्षुरचक्षुषां ।

राजा पिता च माता च राजा चार्तिहरो गुरुः ॥ अज्ञात

राजा, जिनको कोइ बंधू माने रिश्तेदार नहीं होते उनका बंधू बंजाताहै, जो अखl के अंधे होते हैं 

उनलोगों का ज्ञानचक्षु बनजाते हैं, अनाथों केलिए वह खुद माता-पिता बनजाता है, और जिन्हें अच्छा 

बुरा बोलने वाले नहीं होते वे गुरू बनजाते हैं l

इसी सिलसिले में इस चाणक्य नीति लो भी पढ़ें :

दुर्बलस्य बलं राजा बालानां रोदनं बलम् ।

बलं मूर्खस्य मौनित्वं चौराणामनृतं बलम् ll चाणक्य

दुर्बलों का बल राजा होता है, बालकों का बल रोना होता है, मूर्खों का बल मौन रहना है और चोरों का 

बल झूठ बोलना है ।

यदि आप बलवान् हैं तो आपके बल का लाभ निर्बलों को मिलना चाहिए । यदि आप उन्हें सताते हैं तो 

आप पशु से कम नहीं । 

जिस विषय के आप जानकार नहीं हैं, यदि आप किसी विद्वान् की सभा में चले 

जाते हैं तो वहाँ चुप रहने में ही भलाई है । यदि आप मुँह खोलेंगे तो आपकी मूर्खता प्रकट हो जाएगी । 

जबतक आप चुप हैं, आप ठीक हैं ।

रामायण में सुग्रीव के बारेमे ‘राजा जयति सुग्रीवो’ कहागया है क्यों कि सुग्रीव के पौर अनगिनत है l वे

जितने लोग हैं वे सब योद्धा भी है l उन लोगों का देखबाल उन्होंने कैसा किया ओ उन्हें और भगवान् को

ही मालूम है l हर बात जो वे अपने प्रजा से कहते हैं तो वहा ‘सुग्रीव आज्ञा’ बनजाता है l

ऊपर का श्लोक को और थोड़ा विस्तार से चर्चा करते हैं l

 एक राष्ट्र के समृद्ध होने के लिए, उनके राजा का दिल और दिमाग सही जगहों पर होना चाहिए।

एक राजा की स्थिति ऐसी होती है कि उसे उन लोगों के लिए भी परिजन के रूप में कार्य करने की

 आवश्यकता होती है, जिनका इस दुनिया में कोई परिजन नहीं है। वह अपने नागरिकों के बीच भेदभाव नहीं कर सकता। उसे, अखल के अंधों के लिए आंखों के रूप में कार्य करना चाहिए, जिसका अर्थ है कि उसे उन सभी लोगों के लिए जीवन को आरामदायक बनाने के लिए हर संभव

 तरीके से सहायता प्रदान करनी चाहिए, किसी न किसी तरह से। इससे भी महत्वपूर्ण बात यह है कि वह अपने पूरे राष्ट्र के लिए माता के साथ-साथ पिता भी हैं। वह शिक्षक है जो अपने लोगों को अपने दिमाग मने सदस्यों से सलाह लेतेहुए, एक गुरू बनकर, संकट और परेशानी से दूर करना चाहिए ।

ऐसा होना चाहिए एक नेता का गुण। शीर्षक राजा, राष्ट्रपति, प्रधान मंत्री, महापौर या माता-पिता हो सकता है! वे अपने आप में नेता हैं। जब नेताओं के पास चीजों के प्रति सही दृष्टिकोण होगा, तो उनके अधीन सभी लोग समृद्ध होंगे, जो बदले में पूरे देश को समृद्ध होने की अनुमति देता है। यही सार्वभौम सत्य है।

Rājā bandhurabandhūnāṃ rājā cakṣuracakṣuṣāṃ ।

Rājā pitā ca mātā ca rājā cārtiharo guruḥ ॥Ajnaata

 The king is a relative to those who don't have kinsman; the king is the eye for those 

without eyes; the king is also mother and father; and the king is the teacher who 

takes away distress.

For a nation to prosper, their king should have his heart and mind in the right places. 

The position of a king is such that he needs to act as the kinsman for even those 

who do not have any kith and kin in this world. He cannot discriminate between his 

citizens. He should act as eyes for the blind, meaning he should provide aid in all 

possible ways to make life comfortable for all those who are challenged, in one way 

or another. More importantly, he is the mother as well as the father to his whole 

nation. He is the teacher who guides his people away from distress and trouble.

Such should be the quality of a leader. The title could be King, President, Prime 

Minister, Mayor, or Parent! They are leaders in their own right. When leaders have 

the correct approach to things, all the people under them will prosper, which in turn, 

allows the entire nation to prosper. This is the universal truth.

స్వస్తి.