అజరామర సూక్తి – 222 अजरामर सूक्ती - 222 Eternal Quote – 222

 అజరామర సూక్తి – 222

अजरामर सूक्ती -  222

Eternal Quote – 222

https://cherukuramamohan.blogspot.com/2021/04/222-2-22-eternal-quote-2-22.html

 

రత్నాకరః కింకరోతి స్వరత్నైః వింధ్యాచలః కిం కరిభిః కరోతి l 

శ్రీఖండ ఖండైః మలయాచలః కిం పరోపకారాయ సతాం విభూతయః ll

రత్న రాశులెన్నున్నను  రత్నాకరుకవి ఏల

వేల ఏనుగుల మూకలు వివరింపగ వింధ్య కేల

మంచి గంధ భూరుహములు మలయాచలమునకేల

పర హితమే పరమావధి పావన చరితార్థుల కిల

 

సందర్భోచితము గావున రంతిదేవుని చరితమిచ్చట చెప్పవలసియుంటుంది.

 రంతి దేవుడు భాగవత పురాణం నవమ స్కందంలో ప్రస్తావించబడిన చంద్రవంశపు రాజు.ఈయనను  దానగుణానికి మచ్చుతునకగా  ప్రస్తావించుతారు. రంతి దేవుని ప్రస్తావన భాగవత పురాణంతో పాటు మహాభారతంలోనూ, సంస్కృత కవి కాళిదాసు రచించిన మేఘదూతంలోనూ ఉన్నది. రంతిదేవుని రాజధాని రంతిపురం. ఇది చంబల్ ప్రాంతంలోని ఆధునిక రణతంబూరుగా పరిగణించబడుతున్నది.[2] చంబల్ ప్రాంతం, రాజస్థాన్, ఉత్తరప్రదేశ్, మధ్యప్రదేశ్ రాష్ట్రాలు మూడూ కలిసే ప్రాంతంలో ఉన్నది.

రంతిదేవుడు మహాదాతలలో ఒకరిగా కీర్తిపొందిన మహారాజు. విష్ణుభక్తుడైన రంతిదేవుడు దానధర్మాలు సాగించేవాడు. దురదృష్టవశాత్తు రాజ్యంలో దారుణమైన కరువు తాండవించడంతో రంతిదేవుడు తన సమస్త సంపదలనూ దాన ధర్మాల్లో పోగొట్టుకున్నాడు. తనకంటూ ఏమీ లేని దుస్థితిలో చిక్కుకున్నా అతడు తన దానక్రతువును ఏమాత్రం విడనాడలేదు. సంపదలన్నీ హరించుకుపోయిన తర్వాత రంతిదేవుడు తన భార్యా ఇరువురు బిడ్డలతో అడవుల పాలవుతాడు.

 ఒక రోజు రంతి దేవుడు 48 రోజుల పాటు వరుసగా ఉపవాసం ఉంటాడు. 49 వరోజు కొద్దిగా అన్నం వండుకుంటాడు. దాన్ని ఆరగించేలోగా ఒక పేదవాడు ఆకలితో ఆయన్ను సమీపించి ఆకలేస్తుంది అన్నం పెట్టమంటాడు. రంతి దేవుడు సంతోషంగా కొంత అన్నం అతనికి సమర్పించుకుంటాడు. అతను ఆ అన్నం తినేసి తన దారిన వెళ్ళిపోతాడు. రంతిదేవుడు రెండో సారి ఆరగించడానికి ఉద్యుక్తుడవుతుండగా ఇంకా ఇద్దరు పేద వాళ్ళు వచ్చి అన్నం కోసం అడుగుతారు. వాళ్ళకు కూడా సంతోషంగా సమర్పించుకోగా ఇంక కొంచెం అన్నం మాత్రమేమిగిలి ఉంటుంది. ఆ సమయానికి ఒక కుక్క అక్కడికి వచ్చి తన తోకనాడిస్తూ అన్నం కోసం చూస్తుంది. మిగిలిన అన్నమంతా దానికి సమర్పించిన రంతిదేవుడు నేను ఈ రోజు నలుగురి ఆకలి తీర్చినందుకు సంతృప్తిగా ఉంది అనుకుంటాడు.

మరుక్షణమే మహావిష్ణువు అక్కడ ప్రత్యక్షమై అతనికి మోక్ష ప్రాప్తిని కలుగ జేస్తాడు.

దానపరత్వమునకు రంతిదేవుడు పరాకాష్ట. ఆయన అంత గోప్పదాతలము, మనము కాకపోయినా ఉడుతా భక్త్గా కలిగిన దానిలో కాసింత అవసరమున్న వానికి ఆకలిగొన్నవానికి స్వపర భేదము లేకుండా ఇద్దాము. పరమాత్మునికి ప్రీతిపాత్రులమౌదాము.

रत्नाकरः किं करोति स्वरत्नैः

विन्ध्याचलः किं करिभिः करोति ।

श्रीखन्ण्डखण्डैर्मलयाचलः किं

परोपकाराय सतां विभूतयः ॥ - सुभाषितरत्नभाण्डागार

 समुद्र (अपने में स्थित) रत्नों का क्या करेगा? विन्ध्यपर्वत का हाथियों से क्या काम? मलयपर्वत 

चन्दनके टुकडों का क्या करेगा? उत्तम जनों की सम्पत्तियाँ दूसरों की सहायता के लिए होती हैं।

 सागर क्या करे उपयोग रत्नोंका

विंध्य क्या करे उपयोग हाथीयोंका।

मलय क्या करे उपयोग चंदनका

परोपकारमें सार्थ जीवन संतोंका॥

इस सन्दर्भ में राजा रंति देव के बारेमे कहना अतिरिक्त नहीं होगा l उसीलिए आप को उस महान पुरुष की कहानी आप को बताया जारहा हूँ l

महाराज रन्तिदेव दया के मुर्तिमान स्वरूप थे। 

क्यों ली भगवान ब्रम्हा, विष्णु और महेश ने महाराज रन्तिदेव की दया परीक्षा, आइए जानते है इस कथा के माध्यम से, जानिए दया के मूर्तिमान स्वरूप महाराज रन्तिदेव की कथा रघुवंश में एक संकृति नाम के परम प्रतापी राजा थे उनके गुरू और रन्तिदेव नाम के दो पुत्र थे। रन्तिदेव दया मुर्तिमान स्वरूप थे। उनका एकमात्र लक्ष्य था संसार के सभी प्राणियों के दु:ख का निदान । वे भगवान से प्रार्थना करते हुए कहते थे- मैं आपसे अष्टसिद्धि या मोक्ष की कामना नहीं करता। मेरी आपसे इतनी ही प्रार्थना है कि समस्त प्राणियों के अन्त के कारण स्थित होकर मैं ही उनके दु:खों को भोग लूँ, जिससे सब दु:खरहित हो जायँ इसलिये महाराज रन्तिदेव यही सोचते रहते थे कि मेरे माध्यम से कि दीनों का उपकार कैसे हो, मैं दुखी प्राणियों के दु:ख किस प्रकार दूर करूँ। अत: उनके द्वार से कोई भी याचक कभी विमुख नही लौटता था। वह सबकी यथेष्ट सेवा करते थे। इसलिये उनका यश सम्पूर्ण भूमण्डलपर फैल गया।

संसार की वस्तुएँ चाहे कितनी ही अधिक क्यों न हों, उन्हें निरन्तर खर्च करने पर एक न एक दिन समाप्त हो जाती हैं महाराज रन्तिदेव का राजकोष भी दीनों को बाँटते- बाँटते एक दिन खाली हो गया यहाँतक कि उनके पास खाने के लिए एक मुट्ठीभर अन्न भी न रहा वे अपने परिवार के साथ जंगल चले गये। एक बार उन्हें अन्न क्या पीने के लिए जल की एक बूंद भी नही मिली परिवारसहित उन्हें बिना कुछ खाये पिये 48 दिन व्यतीत हो गये।भगवान की कुपा से 49वें दिन महाराज रन्तिदेव को कहीं से खीर हलवा और जल प्राप्त हुआ। भगवान का स्मरण करके वे उसे अपने परिवार में विपरित करके पाना ही चाहते थें अचानक एक ब्राम्हाणदेव आ गये । उन्होंने कहा राजन मैं भूखे से अत्यनत व्याकुल हुँ। कृपया मुझे भोजन देकर तृप्ति प्रदान करें। महाराज ने ब्राम्हाण को बड़े  ही सत्कार से भोजन काराया और ब्राम्हाण देव संतुष्ट होकर तथा राजा को आशीर्वाद देते हुए चले गये महाराज ने बचा हुआ अन्न अपने परिवार में वितरित करने के लिए सोचा इतने में एक शूद्र ने आकर अन्न की याचना की महाराज ने उसे भी तृप्त कर दिया। तदनन्तर एक व्यक्ति कई कुत्तों के साध वहाँ आया और बोला मैं और मेरे दो कुत्ते भूखे हैं। हमें अन्न देकर हमारी आत्मा को तृप्त करें। रंतिदेव जो भी उनके पास अचा था ओ सब उसे देदिए! जब रंतिदेव जल पीनेकेलिए उद्य्क्त था एक चंडाल ने राजाके यहाँ आया और उन से जल मांगा l बिना कोइ हिचकिचाहटसे राजा पानी  उस आरती को देदिया l तब त्रिमूर्ति प्रसंन्हुए और राजा के यहाँ प्रत्यक्ष होकार उन्हें मोक्ष प्राप्ति करदी l
दान का महत्व उतना होता है l उसीलिए जितना तक होसके, तुम्हारे सम्पत्ति उचित लोगों में बांटो l रंतिदेव 

नहीं बनों लेकिन

उनमें से 10 % तो बमों l लोक कल्याण केलिए अपना भी हाथ जुटाव l

ratnākaraḥ kiṃ karoti svaratnaiḥ

vindhyācalaḥ kiṃ karibhiḥ karoti ।

śrīkhanṇḍakhaṇḍairmalayācalaḥ kiṃ

paropakārāya satāṃ vibhūtayaḥ ॥ - subhāṣitaratnabhāṇḍāgāra

 

Ocean never uses the heaps of corals or pearls with in

Mountain Vindhya uses not the elephant herds with in

No need for Malayan Sierra the thicket of Sandal Trees within

Noble always keep their wealth only for deserving and not for self

 

 What will the ocean do with his own gems? What will the Vindhyā Mountain do with the elephants (dwelling) there? Of what use are the sandal trees to the Malaya Mountain? The wealth of the noble is for the benefaction of others.

 

Most people splurge their wealth on themselves. There is no greatness in that! An ocean is a storehouse for multitudes of precious gems. But does he use even a single stone to deck himself up? The Vindhyā Mountain is the house for many herds of elephants. Yet he doesn't direct them to work for his needs! There are more sandalwood trees on the Malaya Mountain than any other place. But the mountain doesn't have any use for them!

 

Similarly, the noble do not obsess over their possessions. Instead, they put their wealth to use for the benefit of others. They are neither selfish nor attached to their material possessions. For them, 'using their wealth for the right purpose' takes more priority than 'for whom it is being used'!

 

If you have much, give your wealth; if you have little, certainly give your heart :). There is never a scarcity for that! Just do every action wholeheartedly. The results will increase multifold.

I feel it prudent to bring the story of ‘Ranti Deva’ in this context:

King Rantideva is well known not only in Bhuloka, but also in the urdhva lokas for his daana gunam. Rantideva never endeavored to earn anything for himself. He would enjoy whatever he got by vidhi and when atithis came he would give them what they needed. He gave away everything he had to the poor and underwent considerable suffering, along with the members of his family. Finally, he and his family members did not even get food and water, yet Rantideva always was always satisfied — a sthita pragnya.

 

One morning, after fasting for forty-eight days, Rantideva received some water and some paramaannam (paayasam with rice, milk and ghee). Just when about to eat them, a Brahmana athithi arrived. Because Rantideva perceived the presence of the Paramaatma everywhere, and in every living entity, he received the athithi with faith and respect and gave him a share of the paramaannam. The Brahmana ate his share and left the place satisfied. Thereafter, having divided the remaining paramaannam with his family, Rantideva was just about to eat his own share when another athithi, a shudra arrived. Seeing the shudra in relationship with the Purushottama, King Rantideva gave him also a share of the paramaannam. When the shudra went away, another athithi arrived, surrounded by dogs, and said, “O King, I and my company of dogs are very hungry. Please give us something to eat.” With great respect, King Rantideva offered the balance of the paramaannam to the dogs and the master of the dogs, who had come as atithis. Thereafter, only the drinking water remained, and there was only enough to satisfy one person, but when the King was just about to drink it, a chandaala appeared and said, “O King, although I am lowborn, kindly give me some drinking water.”

 

Aggrieved at hearing the pitiable words of the poor fatigued chandaala, Rantideva spoke the following madhura vaakyas. “I do not pray to the Lord for the ashta siddhis, nor for vimukti from samsaara saagaram. I want to stay among all the living entities and suffer all distresses on their behalf, so that they may be freed from suffering. By offering my water to maintain the life of this poor chandaala, who is struggling to live, I have been freed from all hunger, thirst, fatigue, trembling of the body, moroseness, distress, lamentation and illusion”. Having spoken thus, King Rantideva, although on the verge of death because of thirst, gave his own portion of water to the chandaala without hesitation, for he was naturally very kind.

 

The Trimurtis appeared before Rantideva, satisfied by his daatrutvam and bless him. They revealed that they had come in the forms of the Brahmana, shudra and chandaala in order to test his karuna, daya and daatrutvam and had thoroughly satisfied. They blessed him with salvation.

 

Because Rantideva was a pure devotee, always thinking about Krishna and free from all material desires, the maya could not exhibit herself before him. On the contrary, for him maaya entirely vanished, exactly like a dream. All those who followed the principles of King Rantideva were the favorites of Lord Krishna and became pure devotees, attached to the Purushottama. Thus they all became the best of the yogis.

 

Morals in the Story:

 

The importance and greatness of the danam, helping others self-lessly is very well portrayed in the story of Rantideva.

Reluctance to earn for himself and sharing everything he had, shown his detachment from materialistic world.

Rantideva truely realized God everywhere, thus did not see any difference between all the atithis and himself.

All the qualities of an uttama daanam are shown clearly in the story. All the daana-grahitas were hungry and thus deserved to be given food without any discrimination.

Rantideva expecting nothing in return gives them everything he has. He shows great respect to the atithis, without any kind of pride of being a daata.

Though not we can follow Rantideva in full let us try our best to help others without reservations.

స్వస్తి.