అజరామర సూక్తి – 359 अजरामर सूक्ति – 359 Eternal Quote – 359

 

అజరామర సూక్తి – 359

अजरामर सूक्ति – 359

Eternal Quote – 359

https://cherukuramamohan.blogspot.com/2021/09/359-359-eternal-quote-359.html

कालः पचति भूतानि कालः संहरते प्रजाः ।

कालः सुप्‍तेषु जागर्ति कालो हि दुरतिक्रमः ॥ - चाणक्य नीति 6 - 6

కాలః పచతి భూతాని కాలః సంహారతే ప్రజాః |

కాలః సుప్తేషు జాగర్తి కాలో హి దురతిక్రమః || చాణక్య నీతి 6-6

కాలము (సమయము) ప్రాణులను పచనము (జీర్ణము) చేయుచున్నది. మ్రింగును. 

కాలమే ప్రజలను నాశనము చేయును. సమస్త పదార్థములు నశించినను కాలము నిలిచియుండును. నిశ్చయముగా కాలము నెవ్వడును నుల్లంఘింపజాలడు. కావున కాలము అతిక్రమిమ్పజాలనిది కదా!

కాలమునకు సంబంధించి వేదవచనము-
 కాలో అశ్వో వహతి సప్తరశ్మిః సహస్రకో అజరో భూరిరేతాః | తమారోహన్తి కవయో విపశ్చితస్తన్య చక్రా భువనాని విశ్వా ||(అథర్వ. 19-53-1)

 కాలరూపమైన గుఱ్ఱము విశ్వరూపమైన రథమును లాగుచున్నది. ఏడు రోజులు లేక 

ఏడు ఋతువులు అనునవి ఈ గుఱ్ఱమునకు ఏడు పగ్గములు కలవు. లెక్కలేనన్నిప్రాణుల 

శరీరముల నశింపజేయును. కాని తానెన్నడు జీర్ణము కాక మిక్కిలి బలము గలదిగా 

నుండును. కవులు మేధావులు దానిపై నెక్కుదురు. అనగా దానిని తగినట్లుగా 

సమయోచితముగా నుపయోగించుకుందురు. లోకలోకాంతరములు దాని చక్రములు, 

అనగా కాలము ద్వారానే లోకలోకాంతరములు చక్రము వలె తిరుగుచున్నవి- 

మహాభారతములో యకక్షుడు ధర్మరాజు నడిగెను-

'కావార్తా'- సమాచార మేమనెను? ధర్మరాజు సమాధానము-

 అస్మిన్‌ మహామోహమయే రాత్రి దివేన్ధనేన |
 మాసర్తుదుర్వీ పరిఘట్టనేన  భూతాని కాలః పదతీతి వార్తాః (భార.వన.313-118)

 ఈ మహామోహరూపభాండమునందు ఈ ప్రపంచమున కాలము సమస్త ప్రాణులను 

మాసము, ఋతువుల రూపమగు తెడ్డుతో కలయ ద్రిప్పుచు, సూర్యరూపాగ్నిని, 

రాత్రిందినము లను కట్టెలతో మండించి వచనము (వండుట) చేయుచున్నది. ఇది యే 

వార్తయనెను.

ఇవి ఇష్టపడి చదివిన వానికి ఎంతో గొప్ప విషయములు. ఆ ఇష్టము లేక అయిష్టము 

వుంటే అరటి పండు వలిచి తినవలెనన్న విషయము తెలియనివాని చందమౌతుంది.

कालः पचति भूतानि कालः संहरते प्रजाः ।

कालः सुप्‍तेषु जागर्ति कालो हि दुरतिक्रमः ॥ - चाणक्य नीति 6 - 6

इस संसार में सभी जीवित प्राणियों को काल अपना ग्रास बना लेता है (उनकी मृत्यु हो जाती है ) और 

काल ही किसी देश की प्रजा को  भी नष्ट कर देता है  और काल के ही प्रभाव  से (परिस्थिति वश ) एक 

निष्क्रिय  व्यक्ति भी सक्रिय होजाता है | निश्चय ही काल को कोई भी अपने वश में नहीं कर सकता है |

प्रकृतिकी सक्रिय (स्थूल) और अक्रिय (सूक्ष्म) दो अवस्थाएँ होती हैं; जैसे कार्य करना सक्रिय अवस्था है 

औरकार्य न करना (निद्रा आदि) अक्रिय अवस्था। काल तो किसी भी अवस्था में नहीं टहरता l वास्तवमें 

अक्रिय अवस्थामें भी प्रकृति अक्रिय नहीं रहती, प्रत्युत उसमें सूक्ष्मरूपसे सक्रियता रहती है। जैसे 

किसी सोये हुए मनुष्यको जागनेके समयसे पूर्व ही जगा देनेपर वह कहता है कि मुझे कच्ची नींदमें 

जगा दिया। इससे यह सिद्ध हुआ कि नींदकी अक्रिय अवस्थामें भी नींदके पकनेकी क्रिया हो रही थी। 

जब पूरी नींद लेनेके बाद मनुष्य जागता है, तब उपर्युक्त बात नहीं कहता क्योंकि नींदका पकना पूर्ण 

हो गया। इसी प्रकार समाधि, प्रलय, महाप्रलय आदिकी अवस्थाओंमें भी सूक्ष्मरूपसे क्रिया होती रहती 

है।वास्तवमें देखा जाय तो प्रकृतिकी कभी अक्रिय अवस्था होती ही नहीं; क्योंकि वह प्रतिक्षण 

बदलनेवाली है।

अपनी उंगली की नोक पर सब कुछ हो सकता है और अपनी मुट्ठी से पूरी दुनिया को नियंत्रित कर 

सकता है! लेकिन एक चीज है जो ऐसे व्यक्ति की भी क्षमता से परे है - धीमा समय! यह अपनी निरंतर 

नीरस गति से चलता रहता है। (काश हम समय को निश्चल कर पाते, खासकर जब बच्चे छोटे होते हैं । 

समय किसी का बिना वजह इंतजार नहीं करता। यह अपने प्रभाव में सब कुछ झाड़ने की शक्ति 

रखता है। यह ब्रह्मांड के सभी तत्वों को पचा सकता है, यह सभी प्राणियों को गिरा सकता है। समय 

सबसे कीमती चीज है जो हर समय स्थिर और गतिशील रहती है, चाहे कोई भी प्राणी कुछ भी कर रहा 

हो।

समय हमेशा बदलता रहता है और परिवर्तन ही एकमात्र ऐसी चीज है जो स्थिर है! इस बात को 

स्वीकार करें कि समय कभी रुकता नहीं है और प्रवाह के साथ चलें। तदनुसार अनुकूलित करें!

kālaḥ pacati bhūtāni kālaḥ saṃharate prajāḥ ।

kālaḥ sup‍teṣu jāgarti kālo hi duratikramaḥ ॥ - cāṇakya nīti

Time digests all elements, time fells all beings, time is awake even in sleep, and time is the only thing that cannot be transgressed by anyone.

One may have everything at the tip of his finger and control the entire world with his fist! But there is one thing that is beyond the ability of even such a person - slowing down Time! It keeps going at its constant monotonous pace. Wish we could 'freeze' time, especially when children are young. Time doesn't wait for anyone for any reason. It has the force to sweep everything under its influence. It can digest all elements of the universe, it can fell all beings. Time is the most precious thing that is steady and moving at all times, no matter what any being is doing.

Time always keeps changing and change is the only thing that is constant! Accept the fact that time is never stagnant and go with the flow. Adapt accordingly!

There are two active (macro) and inactive (subtle) states of nature; like working is active state and not working (sleep etc) is inactive state. Time does not stay in any state. In fact, even in a dormant state, nature does not remain inactive and always moves along with the time, rather it is active in a subtle way. Just like when a sleeping person is woken up before the time of waking up, he says that he woke me up in a raw sleep. This proved that the ripening of sleep was taking place even in the inactive state of sleep. When a person wakes up after taking full sleep, then he does not say the above thing because the ripening of sleep is complete. Similarly, in the stages of Samadhi, Pralaya, Mahapralaya etc., the action goes on in a subtle way. In fact, if seen in reality, there is never any inactive state of nature; because she is about to change every moment.

స్వస్తి.